Griechische Zahlwörter
(Weitergeleitet von Proto-)
Griechische Zahlwörter, die zumeist über das Lateinische aus dem Griechischen vermittelt wurden, sind wie Präpositionen Wortbestandteil vieler deutscher und internationaler Fach- und Lehnwörter.
- Zur Zahlenschreibung der antiken Griechen siehe Griechische Zahlen
- Unbestimmte Numerale (viel, wenig, …) siehe Liste griechischer Präfixe
- umfangreiche Liste griechischer Wortstämme in deutschen Fremdwörtern
Altgriechische Zahlwörter
[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
Die Tabelle zeigt die Formen des attischen Dialekts. Deklinierbare Zahlwörter sind gelb unterlegt; die Reihenfolge der Genera ist Maskulinum, Femininum, Neutrum.
| Kardinalzahl (Nominativ) |
Ordinalzahl (Nom. Sg. Mask.) |
Multiplikativa | Präfix | Derivate | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | εἷς, μία, ἕν [heîs, mía, hen] |
πρῶτος [prôtos] |
ἅπαξ / ἁπλοῦς [hápax] / [haploûs] |
μονο- [mono-] |
Protium, Proton, Protagonist, Protandrie, Protogynie, Protokoll, Protoplasma, Prototyp, Protein, Hapax legomenon, Haploid, Monochrom, Monogamie, Monogramm, Monotheismus, Monotonie, Hendiadyoin |
| 2 | δύο [dýo] |
δεύτερος [deúteros] |
δίς / διπλόος [dís] / [diplóos] |
δι- [di-] |
Deuterium, Deuteron, Digramm, Ditonus, Diode, Deuteragonist, Deuteronomium, Diplodocus, Diploid, Distichon, Distickstoffmonoxid, Dichlormethan, Diethylether, Dicyclopentadien, Kohlendioxid |
| 3 | τρεῖς, ~, τρία [treîs, ~, tría] |
τρίτος [trítos] |
τρίς [trís] |
τρι- [tri-] |
Tritium, Triton, Trigramm, Tritonus, Triode, Triptychon, Trichlormethan, Trilogie, Trillion, Trigonometrie, Trikolon |
| 4 | τέτταρες, ~, τέτταρα [téttares, ~, téttara] |
τέταρτος [tétartos] |
τετράκις [tetrákis] |
τετρα- [tetra-] |
Tetrade, Tetraeder, Tetragon, Tetragramm, Tesserakt, Tetralogie, Tetrameter, Tetrarch, Tetrachlorkohlenstoff, Tetrachlormethan, Tetryl, Tetrachord, Tetraquark |
| 5 | πέντε [pénte] |
πέμπτος [pémptos] |
πεντάκις [pentákis] |
πεντα- [penta-] |
Pentachlorphenol, Pentachord, Pentaeder, Pentagon, Pentagramm, Pentamerie, Pentamerone, Pentameter, Pentan, Pentaprisma, Pentarchie, Pentateuch, Pentathlon, Pentatonik, Pentode, Pentium, Pentaquark |
| 6 | ἕξ [hex] |
ἕκτος [héktos] |
ἑξάκις [hexákis] |
ἑξα- [hexa-] |
Hexadezimal, Hexaeder, Hexagon, Hexagramm, Hexalogie, Hexameter, Hexapoden, Hexan, Hexachord |
| 7 | ἑπτά [heptá] |
ἕβδομος [hébdomos] |
ἑπτάκις [heptákis] |
ἑπτα- [hepta-] |
Heptagon, Heptagramm, Heptan, Heptatonik, franz. hebdomadaire = wöchentlich (7 Tage) |
| 8 | ὀκτώ [oktō] |
ὄγδοος [ógdoos] |
ὀκτάκις [oktákis] |
ὀκτα- [okta-] |
Oktaeder, Oktan, Oktogon, Oktogramm, Oktopus, Oktopode |
| 9 | ἐννέα [ennéa] |
ἔνατος [énatos] |
ἐνάκις [enákis] |
ἐννεα- [ennea-] |
Enneagramm, Enneacanthus |
| 10 | δέκα [déka] |
δέκατος [dékatos] | δεκάκις [dekákis] |
δεκα- [deka-] |
Dekade, Dekaeder, Dekagon, Dekagramm, Dekalog, Dekapode, Dekan, Dekameron |
| 11 | ἕνδεκα [héndeka] |
ἑνδέκατος [hendékatos] |
ἑνδεκάκις [hendekákis] |
ἑνδεκα- [hendeka-] |
Hendekasyllabus, Hendekan |
| 12 | δώδεκα [dōdeka] |
δωδέκατος [dōdékatos] |
δωδεκάκις [dōdekákis] |
δωδεκα- [dōdeka-] |
Dodekaeder, Dodekanes, Dodekaphonie, Dodekaórton |
| 13 | τρεῖς/~/τρία καὶ δέκα [treîs/~/tría kaì déka] |
τρίτος καὶ δέκατος [trítos kaì dékatos] |
τρισκαιδεκάκις [triskaidekákis] |
τρισκαιδεκα- [triskaideka-] |
Triskaidekaphobie |
| 14 | τέτταρες/~/τέτταρα καὶ δέκα [téttares/téttara kaì déka] |
τέταρτος καὶ δέκατος [tétartos kaì dékatos] |
τετρακαιδεκάκις [tetrakaidekákis] |
τετρακαιδεκα- [tetrakaideka-] |
Tetradekasilan |
| 15 | πεντεκαίδεκα [pentekaídeka] |
πέμπτος καὶ δέκατος [pémptos kaì dékatos] |
πεντεκαιδεκάκις [pentakaidekákis] |
πεντακαιδεκα- [pentakaideka-] |
Pentadekan |
| 16 | ἑκκαίδεκα [hekkaídeka] |
ἕκτος καὶ δέκατος [héktos kaì dékatos] |
ἑκτακαιδεκάκις [hektakaidekákis] |
ἑκτακαιδεκα- [hektakaideka-] |
Hexadezimalsystem |
| 17 | ἑπτακαίδεκα [heptakaídeka] |
ἕβδομος καὶ δέκατος [hébdomos kaì dékatos] |
ἑπτακαιδεκάκις [heptakaidekákis] |
ἑπτακαιδεκα- [heptakaideka-] |
Heptadekagon |
| 18 | ὀκτωκαίδεκα [oktōkaídeka] |
ὄγδοος καὶ δέκατος [ógdoos kaì dékatos] |
ὀκτωκαιδεκάκις [oktōkaidekákis] |
ὀκτωκαιδεκα- [oktōkaideka-] |
Oktodekagon |
| 19 | ἐννεακαίδεκα [enneakaídeka] |
ἔνατος καὶ δέκατος [énatos kaì dékatos] |
ἐννεακαιδεκάκις [enneakaidekákis] |
ἐννεακαιδεκα- [enneakaideka-] |
|
| 20 | εἴκοσι [eíkosi] |
εἰκοστός [eikostós] |
εἰκοσάκις [eikosákis] |
εἰκοσα- [eikosa-] |
Ikosaeder, Eikosanoide |
| 30 | τριάκοντα [triākonta] |
τριακοστός [triākostós] |
τριακοντάκις [triākontákis] |
τριακοντα- [triākonta-] |
Triakontan, Rhombentriakontaeder |
| 40 | τετταράκοντα [tettarákonta] |
τετταρακοστός [tettarakostós] |
τετταρακοντάκις [tettarakontákis] |
τετταρακοντα- [tettarakonta-] |
|
| 50 | πεντήκοντα [pentēkonta] |
πεντηκοστός [pentēkostós] |
πεντηκοντάκις [pentēkontákis] |
πεντηκοντα- [pentēkonta-] |
Pentekontaetie, Pfingsten (von griechisch πεντηκοστή [ἡμέρα] „der fünfzigste Tag“) |
| 60 | ἑξήκοντα [hexēkonta] |
ἑξηκοστός [hexēkostós] |
ἑξηκοντάκις [hexēkontákis] |
ἑξηκοντα- [hexēkonta-] |
|
| 70 | ἑβδομήκοντα [hebdomēkonta] |
ἑβδομηκοστός [hebdomēkostós] |
ἑβδομηκοντάκις [hebdomēkontákis] |
ἑβδομηκοντα- [hebdomēkonta-] |
|
| 80 | ὀγδοήκοντα [ogdoēkonta] |
ὀγδοηκοστός [ogdoēkostós] |
ὀγδοηκοντάκις [ogdoēkontákis] |
ὀγδοηκοντα- [ogdoēkonta-] |
|
| 90 | ἐνενήκοντα [enenēkonta] |
ἐνενηκοστός [enenēkostós] |
ἐνενηκοντάκις [enenēkontákis] |
ἐνενηκοντα- [enenēkonta-] |
|
| 100 | ἑκατόν [hekatón] |
ἑκατοστός [hekatostós] |
ἑκατοντάκις [hekatontákis] |
ἑκατον(το)- [hekaton(to)-] |
Hekatombe, Hekatoncheiren, Hektar, Hektoliter, Hektogramm |
| 200 | διακόσιοι, διακόσιαι, διακόσια [diākósioi] usw. |
διακοσιοστός [diākosiostós] |
διακοσιάκις [diākosiákis] |
διακοσα- [diākosa-] |
|
| 300 | τριακόσιοι, τριακόσιαι, τριακόσια [triākósioi] usw. |
τριακοσιοστός [triākosiostós] |
τριακοσιάκις [triākosiákis] |
τριακοσα- [triākosa-] |
|
| 400 | τετρακόσιοι, τετρακόσιαι, τετρακόσια [tetrakósioi] usw. |
τετρακοσιοστός [tetrakosiostós] |
τετρακοσιάκις [tetrakosiákis] |
τετρακοσα- [tetrakosa-] |
|
| 500 | πεντακόσιοι, πεντακόσιαι, πεντακόσια [pentakósioi] usw. |
πεντακοσιοστός [pentakosiostós] |
πεντακοσιάκις [pentakosiákis] |
πεντακοσα- [pentakosa-] |
|
| 600 | ἑξακόσιοι, ἑξακόσιαι, ἑξακόσια [hexakósioi] usw. |
ἑξακοσιοστός [hexakosiostós] |
ἑξακοσιάκις [hexakosiákis] |
ἑξακοσα- [hexakosa-] |
|
| 700 | ἑπτακόσιοι, ἑπτακόσιαι, ἑπτακόσια [heptakósioi] usw. |
ἑπτακοσιοστός [heptakosiostós] |
ἑπτακοσιάκις [heptakosiákis] |
ἑπτακοσα- [heptakosa-] |
|
| 800 | ὀκτακόσιοι, ὀκτακόσιαι, ὀκτακόσια [oktakósioi] usw. |
ὀκτακοσιοστός [oktakosiostós] |
ὀκτακοσιάκις [oktakosiákis] |
ὀκτακοσα- [oktakosa-] |
|
| 900 | ἐνακόσιοι, ἐνακόσιαι, ἐνακόσια [enakósioi] usw. |
ἐνακοσιοστός [enakosiostós] |
ἐνακοσιάκις [enakosiákis] |
ἐνακοσα- [enakosa-] |
|
| 1.000 | χίλιοι, χίλιαι, χίλια [chílioi] usw. |
χιλιοστός [chiliostós] |
χιλιάκις [chiliákis] |
χιλιο- [chilio-] |
Chiliasmus, Chiliarch, Kilo, Kilometer |
| 2.000 | δισχίλιοι, δισχίλιαι, δισχίλια [dischílioi] (#) |
δισχιλιοστός [dischiliostós] (#) |
δισχιλιάκις [dischiliákis] (#) |
δισχιλιο- [dischilio-] (#) |
|
| usw. | |||||
| 10.000 | μύριοι, μύριαι, μύρια [mýrioi] usw. |
μυριοστός, μυριαστός [myriostós, myriastós] |
μυριάκις [myriákis] |
μυριο- [myrio-] |
Myriade, Myriapoda, Myriorama, Myriophyllum |
| 20.000 | δισμύριοι, δισμύριαι, δισμύρια [dismýrioi] usw. |
δισμυριοστός, δισμυριαστός [dismyriostós, dismyriastós] |
δισμυριάκις [dismyriákis] |
δισμυριο- [dismyrio-] |
|
| usw. |
(#)
Das „sch“ ist getrennt zu sprechen, also wie z. B. im Wort „Dornröschen“.
Für die Verbindung von Einern, Zehnern, Hundertern, Tausendern usw. gilt:
Geht die kleinere Dezimaleinheit voran, so muss καί (dt.: und) stehen,
geht die größere voran, so kann καί stehen.
Die Zahlen 1, 2, 3 und 4 werden dekliniert und infolgedessen auch alle damit zusammengesetzten Zahlen:
| Nominativ | Genitiv | Dativ | Akkusativ | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | εἷς, μία, ἕν [heîs, mía, hen] | ἑνός, μιᾶς, ἑνός [henós], [miâs], [henós] | ἑνί, μιᾷ, ἑνί [hení, miâ, hení] | ἕνα, μίαν, ἕν [héna, mían, hén] |
| 2 (Dual) | δύο [dýo] | δυοῖν [dyoîn] | δυοῖν [dyoîn] | δύο [dýo] |
| 3 | τρεῖς, ~, τρία [treîs, ~, tría] |
τριῶν, ~, ~ [triōn] | τρισί(ν), ~, ~ [trisí(n)] | τρεῖς, ~, τρία [treîs, tría] |
| 4 | τέτταρες, ~, τέτταρα [téttares, téttara] | τεττάρων, ~, ~ [tettárōn] | τέτταρσι(ν), ~, ~ [téttarsi(n)] | τέτταρες, ~, τέτταρα [téttares, téttara] |
| 200 (*) | διακόσιοι, διακόσιαι, διακόσια [diākósioi, diākósiai, diākósia] | διακοσίων, ~, ~ [diākosíōn, ~, ~] | διακοσίοις, διακοσίαις, διακοσίοις [diākosíois, diākosíais, diākosíois] | διακοσίους, διακοσίας, διακόσια [diākosíous, diākosíās, diākósia] |
(*)
Auf die gleiche Weise werden die übrigen Hunderter, Tausender und Zehntausender dekliniert.
Neugriechische Zahlwörter
[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]Die Grundzahlen und deren Lautung nach IPA
| 0 | μηδέν | [] | ||||||
| 1 | ένας, μία, ένα (1) | [], [], [] | 11 | ένδεκα/έντεκα | []/[] | |||
| 2 | δύο | [] | 12 | δώδεκα | [] | 20 | είκοσι | [] |
| 3 | τρεις, τρεις, τρία (1) | [], [] | 13 | δεκατρείς, -τρία (1) | [] | 30 | τριάντα | [] |
| 4 | τέσσερεις, -ρις, τέσσερα (1) | [], [] | 14 | δεκατέσσερις, -α (1) | [] | 40 | σαράντα | [] |
| 5 | πέντε | [] | 15 | δεκαπέντε | [] | 50 | πενήντα | [] |
| 6 | έξι | [] | 16 | δεκαέξι | [] | 60 | εξήντα | [] |
| 7 | εφτά (auch επτά (2)) | [] ([]) | 17 | δεκαεφτά | [] | 70 | εβδομήντα | [] |
| 8 | οχτώ (auch οκτώ (2)) | [] ([]) | 18 | δεκαοχτώ | [] | 80 | ογδόντα | [] |
| 9 | εννιά (auch εννέα (2)) | [] ([]) | 19 | δεκαεννιά | [] | 90 | ενενήντα | [] |
| 10 | δέκα | [] | 20 | είκοσι | [] | 100 | εκατό(ν) | [] |
| 21 | είκοσι ένα (1) | 101 | εκατόν ένα (1) | |||||
| 22 | είκοσι δύο | 200 | διακόσιοι, -κόσιες, -κόσια (1) |
[] | ||||
| 23 | είκοσι τρία (1) | 300 | τριακόσιοι, – κόσιες, -κόσια (1) |
[] | ||||
| 24 | είκοσι τέσσερα (1) | 1000 | χίλιοι, χίλιες, χίλια (1) | [] | ||||
| 25 | είκοσι πέντε | 2000 | δύο χιλιάδες | [] |
(1)
Die Zahlwörter für 1, 3 und 4 werden nach Genus unterschieden und dekliniert, dadurch ebenso die zusammengesetzten Zahlen 13, 14, 21, 23, 24 usw. Das Gleiche gilt für alle Hunderter (außer der 100 selbst) und die Zahl 1000. Bei den deklinierten Zahlworten ist die Reihenfolge mask./fem./neut. angegeben. Beim bloßen Zählen wird die Form des Neutrums benutzt.
(2)
Sprech- und Schreibalternativen, keine Deklination.
Siehe auch
[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]Griechisch:
- Liste griechischer Präfixe
- Liste griechischer Suffixe
- Liste griechischer Wortstämme in deutschen Fremdwörtern
Latein: