Die georgische Sprache (Eigenbezeichnung ქართული ენა kartuli ena ) ist die Amtssprache in Georgien und wird von etwa vier Millionen Menschen gesprochen (Stand 2013).
Das Georgische gehört mit Mingrelisch , Lasisch und Swanisch zu den südkaukasischen Sprachen .
Zur Schreibung der georgischen Sprache wird die Alphabetschrift Mchedruli verwendet, die 33 Buchstaben aufweist.
In diesem Abschnitt fehlen noch folgende wichtige Informationen:
Hilf der Wikipedia, indem du sie
recherchierst und
einfügst .
Georgisch hat fünf vokalische und 28 konsonantische Phoneme , darunter auch Ejektive . Die Konsonanten können sehr große Konsonantencluster bilden (zum Beispiel der Name der georgischen Stadt Mzcheta , oder, als Extrembeispiel, der georgische Zungenbrecher „ihr pellt uns“ oder „ihr ruiniert uns“: gvprzkvnit ). Jedes Phonem wird durch je einen bestimmten georgischen Buchstaben dargestellt.
Jedes georgische Nomen im Nominativ endet mit einem Vokal.
Endungen der Nomina (Substantive) im Nominativ Singular
ა (a)
ე (e)
ი (i)
ო (o)
უ (u)
დედა (deda ) Mutter
მზე (mse ) Sonne
ქალი (kali ) Frau
გოგო (gogo ) Magd
ძუ (dsu ) Weibchen
მამა (mama ) Vater
მთვარე (mtware ) Mond
კაცი (kazi ) Mann
ლოქო (loko ) Wels
ბრუ (bru ) Schwindel
ბებია (bebia ) Großmutter
დღე (dghe ) Tag
ფესვი (péswi ) Wurzel
წყარო (zqaro ) Quellbach
ყრუ (q’ru ) Taub
ბაბუა (babua ) Großvater
ღამე (ghame ) Nacht
ხვადი (chwadi ) Männchen
ოქრო (okro ) Gold
ბრგუ (brgu ) Stotterer
Im Unterschied zu den Sprachvarianten und Dialekten des Georgischen ist die Betonung der literarischen Sprache sehr schwach. Bei zwei- und dreisilbigen Wörtern liegt die Betonung meistens auf der ersten, bei viersilbigen auf der zweiten Silbe .
ცა (tsa ) – der Himmel; ხე (che ) – der Baum; კი (ki ) – Ja, ხო (cho ) – Jawohl; რუ (ru ) der Bach; კუ (ku ) die Schildkröte. კა ბა (ka ba ) das Kleid; თა თი (ta ti ) – die Pfote; თი თი (ti ti ) – der Finger; დი დი (di di ) groß; გო გო (go go ) – das Mädchen, Magd; ძა ძა (dsa dsa ) – das Trauerkleid; ძუ ძუ (dsu dsu ) – die Brust (eines Menschen). გა თავდა (ga tawda ) – ausgegangen; გადა იწვა (gada izwa ) – ausgebrannt. გაგვი წვიმდა (gagwi tswimda ) – Es fing (uns = mit Dat. ethic.) an, zu regnen; გამოი დარა (gamoi dara ) – Es ist wieder gutes Wetter (= Es hörte auf, zu regnen); გაგვი მართლა (gagwi martla ) – Wir hatten Glück. გაფუჭე ბული (gaputsche buli ) – kaputt; გაკეთე ბული (gakete buli ) – gemacht. მასწავლე ბელი (maßzawle beli ) – der Lehrer; მატარე ბელი (matare beli ) – der Zug; დამრიგე ბელი (damrige beli ) – der Tutor. ჭა მა-სმა (tscha ma-ßma ) – das Essen und Trinken; მი მოსვლა (mi moßwla ) – der Verkehr; მი სვლა-მო სვლა (mi ßwla-mo ßwla ) – das Kommen und Gehen. Ja-Nein-Fragen werden – anders als im Deutschen – mit einer steigend-fallenden Intonation realisiert.
Für die georgische Sprache ist sowohl die Agglutination als auch die Wurzelflexion kennzeichnend. Eine Besonderheit ist das Fehlen des grammatischen Geschlechts (Genus ), und das Substantiv kennt weder einen bestimmten noch einen unbestimmten Artikel .
Statt der zum Beispiel im Deutschen üblichen Präpositionen verwendet das Georgische Postpositionen , die entweder allein stehen oder an das Nomen angefügt werden können. Ein deutsches Beispiel für eine Postposition ist „den Fluss entlang“. Georgisch hat 7 Fälle (Nominativ , Dativ , Genitiv , Instrumental , Adverbial (Essiv und Translativ ), Vokativ und Ergativ ). Der Ergativ tritt als Subjektkasus mit bestimmten Verbformen auf, nämlich beim Aorist und Optativ transitiver Verben. Georgisch ist also eine Split-Ergativsprache . Wie in den meisten flektierenden Sprachen ist die Wortstellung relativ frei. Die konjugierten Formen des Verbs markieren einen Bezug sowohl zum Subjekt als auch zum direkten oder indirekten Objekt des Satzes.
Es gibt also nicht nur eigene Formen für „ich sehe“ (w chedaw(h )chedaw ) usw., sondern auch für „ich sehe dich“ (g chedawg chedawt m chedawgw chedaw(h ) chedaw ) usw.
Während sich die indogermanischen Sprachen verschiedener Zeiten bedienen, um Gegenwärtiges, Vergangenes, Zukünftiges und Mögliches darzustellen, kommen im Georgischen elf sogenannte mzkriwi (=> Reihen. Englische Schreibweise in Grammatikbüchern = mts kriv i ) zum Einsatz. Auch sie ordnen der Zeit des Geschehens eine bestimmte Verbform zu, jedoch tritt durch Agglutination nicht nur eine Änderung des Verbs auf, sondern auch Subjekt und Objekt des Satzes ändern den Fall, in dem sie stehen. Beispielsweise steht bei den Formen der Präsens- und Futurgruppe das Subjekt meist im Nominativ, bei den Formen der Aoristgruppe teils im Nominativ, teils im Ergativ (abhängig von der Transitivität des Verbs) und bei den Formen der Perfektgruppe im Dativ ; ähnlich ändert sich der Kasus des Objekts. Auch die hohe Anzahl unregelmäßig flektierter (insbesondere suppletiver ) Verben ist auffällig, zum Beispiel beim Verb für „sagen“, das mehrere Stämme hat: eubneba (Präsens) „er sagt es ihm“, ’etqwis (Futur) „er wird es ihm sagen“, utchra (Aorist) „er sagte es ihm/hat es ihm gesagt“, utkwams (Perfekt) „er hat es ihm (offensichtlich) gesagt“.
Musteraussagesatz: Anna arbeitet als Bibliothekarin.
Wortstellungsmöglichkeiten des einfachen Aussagesatzes
Georgisch
Duden-Transkription
Beschreibung/Bemerkung
ანა მუშაობს ბიბლიოთეკარად.
(ana muschaobß bibliotekarad )
ანა ბიბლიოთეკარად მუშაობს.
(ana bibliotekarad muschaobß )
ბიბლიოთეკარად მუშაობს ანა.
(bibliotekarad musachobß ana )
Mit Betonung darauf, was Anna macht
Musterfragesatz: Wohnt Anna in Berlin?
Wortstellungsmöglichkeiten eines georgischen Fragesatzes
Georgisch
Duden-Transkription
Bemerkung / Semant. Hauptakzent
ანა ბერლინში ცხოვრობს?
(ana berlinschi zchowrobß ?)
(Ob Anna in Berlin wohnt.)
ბერლინში ცხოვრობს ანა?
(berlinschi zchowrobß ana? )
(Ob Anna in Berlin wohnt.)
ანა ცხოვრობს ბერლინში?
(ana zchowrobß berlinschi? )
(Ob Anna! (<= !) in Berlin wohnt.)
ბერლინში ანა ცხოვრობს?
(berlinschi ana zchowrobß? )
(Ob Anna (<= !) in Berlin (<= !) wohnt.)
ცხოვრობს ბერლინში ანა?
(zchowrobß berlinschi ana? )
(Ob Anna in Berlin (<= überhaupt!) wohnt.)
ცხოვრობს ანა ბერლინში?
(zchowrobß ana berlinschi? )
(Ob Anna in Berlin wohnt (<= überhaupt).)
Musterfragesatz: Wo wohnt Anna?
Wortstellungsmöglichkeiten
Georgisch
Duden-Transkription
სად ცხოვრობს ანა?
ßad zchowrobß ana?
ანა სად ცხოვრობს?
ana ßad zchowrobß?
Befehlssatzmuster 1
Singular und Plural
Georgisch
Duden-Transkription
Deutsche Bedeutung
Bemerkung
დაჯექი მეორე მხარეს!
(dadsheki meore mchareß! )
Setz Dich auf die andere Seite!
Einzahlform
დაჯექით მეორე მხარეს!
(dadshekit meore mchareß! )
Setzt Euch auf die andere Seite!
Mehrzahlform
Befehlssatzmuster 2
Singular und Plural der Höflichkeitsformen
Georgisch
Duden-Transkription
Deutsche Bedeutung
Bemerkung
დაბრძანდი მეორე მხარეს!
(dabrdsandi meore mchareß! )
Setz Dich auf die andere Seite!
Einzahlform
დაბრძანდით მეორე მხარეს!
(dabrdsandit meore mchareß! )
Setzt Euch auf die andere Seite!
Mehrzahlform
Setzen wir uns auf die andere Seite
Georgisch
Duden-Transkription
Deutsche Bedeutung
Bemerkung
დავჯდეთ მეორე მხარეს!
(dawdshdet meore mchareß! )
Setzen wir uns auf die andere Seite!
nicht normativ, aber weit verbreitet
დავსხდეთ მეორე მხარეს!
(dawßchdet meore mchareß! )
Setzt Euch auf die andere Seite!
gebraucht von normbewussten Sprechern
(Inhaltlich orientiert nach Swadesh-Liste )
(e) Familie - ოჯახი (odsháchi ), კერა (kéra ) = (r) Herd, კომლი (kómli ),
ოჯახობა (odsháxoba ), ცოლ-შვილი (zól-schwili ), სახლეული (ßachléuli ), სახლობა (ßá chloba)
Familienmitglied(er) - ოჯახის წევრ(ებ)ი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
Parallele od. Koseformen
Dialekt. Formen
Mutter
დედა - déda
დე (de ), დედი (dédi )
ნენა (néna ), ნენი (néni ), ნანა (nána )
Vater
მამა - máma
მა (ma ), მამი (mámi ), მამიკო (mámiko )
ბაბა (bába ), ბაბაია (babaía )
Großmutter
ბებია - bébia
ბე (be ), ბები (bébi ), ბებიკო (bébiko )
დიდედა (dídeda )
Großvater
ბაბუა - bábua
ბაბუ (bábu ), ბაბუკო (bábuko )
პაპა (pápa )
Kind
შვილი - schwíli
შვილიკო (schwíliko )
ძე (dse ), ქალი (káli ),
Tochter
ქალიშვილი - kálischwíli
ასული (áßuli ), შვილი (schwíli )
ძღაბი (dzghábi ), გოგო (gógo )
Sohn
ვაჟიშვილი - vazhischwili
ძე (déd-mama ), შვილი (schwíli )
ბიჭი (bítschi )
die Eltern
მშობელი - mschóbeli
მშობლები (mschóblebi )
დედ-მამა (déd-mama )
Enkelkind
შვილიშვილი - schwilischwíli
შვილი (schwíli )
ბადიში (bádischi )
Körperteile, Organe - სხეულის ნაწილები, ორგანოები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Kopf
თავი - táwi
der Nacken
კეფა - kéfa
der Schädel
ქალა - kála
der Hals
კისერი - kíseri
das Genick
ქეჩო (kétscho ); კინჩხი (kíntschchi )
die Kehle
ყელი - kéli
der Kehlkopf
ხორხი - chórchi
der Gaumen
სასა - ßàßa
die Fontanelle
ყიფლიბანდი - qíflibandi
die Schläfe
საფეთქელი - sapétkeli
das Auge
თვალი - twáli
das Augenlid
ქუთუთო - kútuto
die Wimper
წამწამი - zámzami
die Braue
წარბი - zárbi
die Stirn
შუბლი - schúbli
das Ohr
ყური - qúri
das Ohrläppchen
ბიბილო - bíbilo
die Nase
ცხვირი - zchwíri
der Mund
პირი - píri
das Gesicht
სახე - ßáche , Jargon => სიფათი - ßífati
die Lippe
ტუჩი - tútschi , => Poet . - ბაგე báge
die Zunge
ენა - éna
der Zahn
კბილი - kbíli
der Kiefer
ყბა - qba , ღრანჭი - ghrántschi
der Finger
თითი - títi
die Zehe
ფეხის თითი - péchis títi
der Nagel
ფრჩხილი - prtschchíli
der Arm
მკლავი - mkláwi
der Ellbogen
ნიდაყვი - idakwi
die Achselgrube
იღლია - íghlia
der Fuß
ტერფი - térpi
das Bein
ფეხი - péchi
der Körper
სხეული - ßchéuli
die Muskel
კუნთი - kúnti
die Haut
კანი - káni
das Haar
თმა - tma
der Schopf
ქოჩორი - kótschori
die Bart
წვერი - zwéri
das Schamhaar
ფანჩარი - pántschari
der Brustkorb
მკერდი - mkérdi
die Brust
ძუძუ - dsúdsu
die Schulter
მხარი - mchári
das Kreuz
წელი - zéli
der Wirbel
ხერხემალი - cherchémali
der Bauch
მუცელი - múzeli
der Nabel
ჭიპი - tschípi
die Drüse
ჯირკვალი - dshírkwali
der Schoß
კალთა - kálta
das Knie
მუხლი - múchli
der Schenkel
ბარძაყი - bárdsaqi
die Hüfte
თეძო - Thédso
der Unterschenkel
წვივი - zwíwi
die Ferse
ქუსლი - kúsli
das Glied
ასო - áßo , Grob . => ყლე yle
der Arsch
ტრაკი - tráki
der Anus – proktos
პროჭი - prótschi
das Herz
გული - gúli
die Handfläche
ხელის გული - chélis gúli
die Faust
მუშტი - múschti , მუჭი - mútschi
das Handgelenk
მაჯა - mádsha
die Hand
ხელი - chéli
die Leber
ღვიძლი - ghwídsli
die Niere
თირკმელი - tírkmeli , Dialekt . => ჭაჭა - tschátscha
die Lunge
ფილტვი - píltwi
das Gehirn
ტვინი - twíni
Persönliches Fürwort - პირის ნაცვალსახელი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
Dialekt. od. parallele Formen
ich (die 1. Pers. Sg.)
მე - me
-
du (die 2. Pers. Sg.)
შენ - schen
შე (Vokativ : sche )
er, sie, es (die 2. Pers. Sg.)
ის - iß ; Für Ergativ : მას - (maß )
ეგი (egi ) – 'der', იგი (ígi ) – 'jener'
wir (die 1. Pers. Pl.)
ჩვენ - tschwen
-
ihr (die 2. Pers. Pl.)
თქვენ - tkwen
თქვე - (Vokativ :tkwe )
sie (die 3. Pers. Pl.)
ისინი - íßini ; Für Ergativ : მათ - (math )
ეგენი (égeni ), იგინი (ígini )
Sie (Höflichkeitsform )
თქვენ - tkwen
Siehe die 2. Pers. Pl.
RECHTS und LINKS im Georgischen
Deutsch
Georgisch
Duden-Transkription
Abgeleitet von
Bemerkung
rechts
მარჯვნივ
(márdshwniw )
der rechten Hand
მარჯვე (márdshve ) Fleißig, გამარჯვება (gamardshweba) Sieg
links
მარცხნივ
(márzchniw )
der linken hand
მარცხი (márzchi ) Niederlage, დამარცხება (damárzcheba) Niederlage
gerade
პირდაპირ
(pírdapir )
vom Mund (Gesichtsrichtung) aus
პირდაპირი (pirdápiri) geradlinig
Besitzanzeigendes Fürwort - პირის ნაცვალსახელი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
Bemerkung
mein
ჩემი - tschémi
Kein Genusunteschied
dein
შენი - schéni
Kein Genusunteschied
sein, ihr, sein
მისი - míßi
Kein Genusunteschied
unser
ჩვენი - tschwéni
Kein Genusunteschied
euer
თქვენი - tkwéni
Kein Genusunteschied
sein
მათი - máti
Kein Genusunteschied
Ihr (Höflichkeitsform )
თქვენი - tkwéni
Kein Genusunteschied
Hinweisendes Fürwort (für Personen) - ჩვენებითი ნაცვალსახელი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
Parallele od. Dialekt. Formen
Bemerkung
dieser (hier!)
ეს - eß
ეგი - egi
hier (an der Stelle)
dieser (dort!)
ის - iß
იგი - igi
dort (von hier entfernt)
Hinweisende Wörter für Personen und Orte überschneiden sich in manchen Dialekten.
Hinweisendes Fürwort (für Orte) - ადგილის ნაცვალსახელი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
Parallele od. Dialekt. Formen
Bemerkung
hier
აქ - ak
აგერ - agér , აქე - aké
hier (an der Stelle)
dort
იქ - ik
ეგერ - éger
dort (entfernt)
Da!
აი! - aí
ა! - a
Dies hier od. Dies dort
Fragewörter - კითხვითი სიტყვები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
wer?
ვინ? - win
was?
რა? - ra ; რას? - raß
wessen?
ვისი? - wíßi ; რისი? - ríßi
wo?
სად? - ßad
wohin?
საით? - ßáit
wie?
როგორ? - rógor
Bezeichnungen der Farben - ფერი, ფერები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
schwarz
შავი - scháwi
weiß
თეთრი - théthri
blau
ლურჯი - lúrdshi
grün
მწვანე - mzváne
rot
წითელი - zítheli
grau
რუხი - rúchi
die Vögel - ფრინველები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Vogel
ფრინველი - prínveli
der Nestvogel
ბარტყი - bártqi
der Flügel
ფრთა - prta
der Feder
ბუმბული - búmbuli , dialekt . => ბუნდღა - búndgha
die Daune
ბურტყლი - búrtqli
der Schnabel
ნისკარტი - nískarti
das Ei
კვერცხი - kwérzchi
die Klaue; (die Kralle)
კლანჭი - klántschi
das Huhn
ქათამი - kátami
das Huhn
დედალი - dédali
das Küken
წიწილა - zízila
der Hahn
მამალი - mámali
das Hähnchen
ყვინჩილა kwíntschila
die Gans
ბატი - báti
das Gänseküchlein
ბჟიტი - bzhíti
die Ente
იხვი - íchwi , Dialekt . => კვატი - kwáti
das Perlhuhn
ციცარი - zízari
der Truthahn
ინდაური - indáuri
der Fasan
ხოხობი chóchobi
der Fink
სკვინჩა - skwíntscha
die Lerche
ტოროლა - tórola
das Nest; (der Horst)
ბუდე - búde
fliegen
ფრენა - préna
die Tiere - ცხოველი
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Hund
ძაღლი - dsághli
die Katze
კატა - káta
die Kuh
ძროხა - dsrócha
das Kalb
ხბო - chbo
der Stier
ხარი - chári ; ბუღა búgha
das Schwein
ღორი - ghóri
das Wildschwein
ტახი - táchi
das Ferkel
ბურვაკი - búrwaki , გოჭი - gótschi
die Borsten
ჯაგარი - dshágari
der Büffel
კამეჩი - kamétschi
die Büffelkuh
ფური - púri
die Ziege
თხა - tcha
das Zicklein
თიკანი - tíkani
das Schaf
ცხვარი - zchwári
der Widder
ვერძი - wérdsi
das Pferd
ცხენი - zchéni
die Stute
ფაშატი - páschati
der Esel
ვირი - wíri
das Maultier
ჯორი - dshóri
das Weibchen
ძუ - dsu ; ნეზვი (Ziege, Schwein usw.) – nésvi
das Männchen
ხვადი - chwádi
die Zitze
ძუძუ - dsúdsu
das Euter
ჟიქანი - dshíkani
der Schlund, die Kehle
ხახა - chácha
der Luchs
ფოცხვერი - pózchweri
die Herde
ჯოგი - dshógi
die Fische - თევზები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Fisch
თევზი - tévsi
der Rogen, (der Laich)
ქვირითი - kwíriti
die Schuppe
ქერცლი - kérzli
die Forelle
კალმახი - kálmachi
der Wels
ლოქო - lóko , ღლავი - ghláwi
der Stör
ზუთხი - súthchi , თართი tharthi
der Hering
ქაშაყი - qáschaqi
der Lachs
ორაგული - oráguli
die Barbe
წვერა - zwéra
der Gründling
ციმორი - zímori
die Pflanzen - მცენარეები
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Baum
ხე - che
die Pflanze
მცენარე - mzénare
die Same
თესლი - tésli
das Korn (das Getreide)
მარცვალი- márzvwali
die Reife
მწიფე - mzipe
unreif
მკუხე - mkúche
die Eiche
მუხა - múcha
die Eichel
რკო - rko
der Wald
ტყე - tqe
die Tanne
ნაძვი - nádswi
die Edeltanne
სოჭი - ßótschi
die Wildbirne
პანტა - pánta
die Ulme
თელა - théla
der Hopfen
სვია - ßwia
die Hagebuche
რცხილა - rzchíla
der (große) Zweig
ტოტი - tóti ; შტოი - schtói
der (kleine) Zweig
რტო - rto
der Stengel
ღერო - ghéro
der Stiel
ღერი - ghéri
der Lauch
პრასა - práßa
der Koriander
ქინძი - kíndsi
die Minze
პიტნა - pítna
der Pfeffer
პილპილი - pílpili
der Estragon
ტარხუნა - tárchuni
der Mais
სიმინდი - ßímindi
der Maiskolben
ტარო - táro
die Rinde
ქერქი - kérki
Der Wein – (ghwíno ) ღვინო
Deutsch
Georgisch mit Dudentranskription
der Weinbau
მევენახეობა - mewenachéoba
der Weinbauer
მევენახე - mewénaxe
der Weinstock
ვენახი - wénachi , ვაზი - wási
der Weinberg
ზვარი - swári
die Weintraube
ყურძენი - qúrdseni
die Weintraubenbeere
ყურძნის მარცვალი - márzwali
der Weintraubenkern
წიპწა - zípza
die Weinlese
რთველი - rtwéli ; სთველი - ßtwéli
die Weinranke
ვაზის რქა - wásis rka
der Weinschlauch
ტიკი - tíki
der Weinkeller
მარანი - márani
der Weißwein
თეთრი ღვინო - tétri ghwíno
der Tischwein
სუფრის ღვინო - tétri ghwíno
der Rotwein
წითელი ღვინო - tétri ghwíno
der Weinessig
ძმარი - dsmári
(das) Verschalen
დაძმარება - dadsmáreba
das Auspressen
დაწურვა - dazúrva
das Weinhorn
ყანწი - qánzi
Das georgische Zahlensystem ist bis 100 gemischt dezimal -vigesimal . zum Beispiel:
Numeralia Cardinalia und Numeralia Ordinalia
auf Deutsch – Wie viele?
auf Georgisch - რამდენი? (ramdeni?)
auf Deutsch – der (die, das) Wievielte?
auf Georgisch - მერამდენე? (meramdene?)
eins
ერთი - erti
Der (die, das) Erste.
პირველი - pirweli
zwei
ორი - ori
Der (die, das) Zweite.
მეორე - me ore
drei
სამი - ßami
Der (die, das) Dritte.
მესამე - me ßame
vier
ოთხი - otchi
Der (die, das) Vierte.
მეოთხე - me otche
fünf
ხუთი - chuti
Der (die, das) Fünfte.
მეხუთე - me chute
sechs
ექვსი - ekwßi
Der (die, das) Sechste.
მეექვსე - me ekwße
sieben
შვიდი - schwidi
Der (die, das) Siebte.
მეშვიდე - me schwide
acht
რვა - rwa
Der (die, das) Achte.
მერვე - me rwe
neun
ცხრა - zchra
Der (die, das) Neunte.
მეცხრე - me zchre
zehn
ათი - ati
Der (die, das) Zehnte.
მეათე - me ate
elf
თერთმეტი - tertmeti
Der (die, das) Elfte.
მეთერთმეტე - me tertmete
zwölf
თორმეტი - tormeti
Der (die, das) Zwölfte.
მეთორმეტე - me tormete
dreizehn
ცამეტი - zameti
Der (die, das) Dritte.
მეცამეტე - me zamete
vierzehn
ოთხმეტი - totchmeti
Der (die, das) Vierzehnte.
მეთოთხმეტე - me totchmete
fünfzehn
თხუთმეტი - tchutmeti
Der (die, das) Fünfzehnte.
მეთხუთმეტე - me tchutmete
sechzehn
თექვსმეტი - tekwßmeti
Der (die, das) Sechzehnte.
მეთექვსმეტე - me tekwßmete
siebzehn
ჩვიდმეტი - tschwidmeti
Der (die, das) Siebzehnte.
მეჩვიდმეტე - me tschwidmete
achtzehn
თვრამეტი - trwameti
Der (die, das) Achtzehnte.
მეთვრამეტე - me twramete
neunzehn
ცხრამეტი - zchrameti
Der (die, das) Neunzehnte.
მეცხრამეტე - me zchramete
zwanzig
ოცი - ozi
Der (die, das) Zwanzigste.
მეოცე - meoze
einundzwanzig
ოცდაერთი - ozdaerti
Der (die, das) Einundzwanzigste.
ოცდამეერთე - oz dameerte
zweiundzwanzig
ოცდაორი - ozdaori
Der (die, das) Zweiundzwanzigste.
ოცდამეორე - oz dameore
dreiundzwanzig
ოცდასამი - ozdaßami
Der (die, das) Dreiundzwanzigste.
ოცდამესამე - oz dameßame
vierundzwanzig
ოცდაოთხი - ozdaotchi
Der (die, das) Vierundzwanzigste.
ოცდამეოთხე - oz dameotche
fünfundzwanzig
ოცდახუთი - ozdachuti
Der (die, das) Fünfundzwanzigste.
ოცდამეხუთე - oz damechute
sechsundzwanzig
ოცდაექვსი - ozdaeqwßi
Der (die, das) Sechsundzwanzigste.
ოცდამეექვსე - oz dameekwße
siebenundzwanzig
ოცდაშვიდი - ozdaschwidi
Der (die, das) Siebenundzwanzigste.
ოცდამეშვიდე - oz dameschwide
achtundzwanzig
ოცდარვა - ozdarwa
Der (die, das) Achtundzwanzigste.
ოცდამერვე - oz damerwe
neunundzwanzig
ოცდაცხრა - ozdazchra
Der (die, das) Neunundzwanzigste.
ოცდამეცხრე - oz damezchre
dreißig
ოცდაათი - ozdaati
Der (die, das) Dreißigste.
ოცდამეათე - oz dameate
einunddreißig
ოცდათერთმეტი - ozdatertmeti
Der (die, das) Einunddreißigste.
ოცდამეერთე - oz dameerte
Grundzahlen (in Fünfer-Schritten)
Zahl
Georgisch – Duden-Transkription
wörtlich
Deutsch
30
ოცდაათი - ozdaati
zwanzig und zehn dreißig
35
ოცდათხუთმეტი - ozdatchutmeti
zwanzig und fünfzehn fünfunddreißig
40
ორმოცი - ormozi
zwei mal zwanzig vierzig
45
ორმოცდახუთი - ormozdachuti
zwei mal zwanzig und fünf fünfundvierzig
50
ორმოცდაათი - ormozdaati
zwei mal zwanzig und zehn fünfzig
55
ორმოცდათხუთმეტი - ormozdatchutmeti
zwei mal zwanzig und fünfzehn fünfundfünfzig
60
სამოცი - samozi
drei mal zwanzig sechzig
65
სამოცდახუთი - ßamozdachuti
drei mal zwanzig und fünf fünfundsechzig
70
სამოცდაათი - ßamozdaati
drei mal zwanzig und zehn siebzig
75
სამოცდათხუთმეტი - ßamozdatchutmeti
drei mal zwanzig und fünfzehn fünfundsiebzig
80
ოთხმოცი - otchmozi
vier mal zwanzig , vgl. franz. quatre-vingts .
achtzig
85
ოთხმოცდახუთი - otchmozdachuti
vier mal zwanzig und fünf fünfundachtzig
90
ოთხმოცდაათი - otchmozdaati
vier mal zwanzig und zehn neunzig
95
ოთხმოცდათხუთმეტი - otchmozdatchutmeti
vier mal zwanzig und fünfzehn fünfundneunzig
Monate mit Zahlen - თვე და რიცხვი
Der wievielte Mai?
Georgisch
Duden-Transkription
Am wievielten Mai?
Georgisch
Duden-Transkription
der 25. Mai
25 მაისი
ozdachuti maißi Am 25. Mai
25 მაისს
ozdachut maißß
Das Jahr - წელი (zeli) oder წელიწადი (zelizadi)
Deutsch
Georgisch
Duden-Transkription
(Das Jahr) 1970
1970 (oder wörtl. ათასცხრაასსამოცდაათი) წელი
ataßzchraaßßamozdaati zeli
(Das Jahr) 2021
2021 (oder wörtl. ორიათასოცდააერთი) წელი
oriataßozdaerti zeli
Das Jahrhundert - საუკუნე (ßaukune)
Deutsch
Georgisch mit/in Duden-Transkription
Alternative Schreibweise
Alternative Schreibweise
Das 20. Jahrhundert
XX საუკუნე (meoze ßaukune)20-ე საუკუნემე-20 საუკუნე
Das 21. Jahrhundert
XIX საუკუნე (ozdameerte ßaukune)21-ე საუკუნეkeine
Lexikalische Zeitangabe „bis heute und davor“
Deutsch
bis heute
gestern
vorgestern
vorvorgestern
auf Georgisch
დღემდე (dghemde )
გუშინ (guschin )
გუშინწინ (guschinzin )
გუშინწინის წინ (guschinziniß zin )
Lexikalische Zeitangabe „heute, ab heute und danach“
Deutsch
heute
ab heute
morgen
übermorgen
überübermorgen
auf Georgisch
დღეს (dgheß )
დღეიდან (dgheidan )
ხვალ (chwal )
ზეგ (seg )
მაზეგ (maseg )
Lexikalisch und morphologisch
Deutsch
(der) morgen
(der) Frühmorgen
(der) Mittag
(der) Nachmittag
(der) Abend
(die) Nacht
(die) Mitternacht
auf Georgisch
დილა (dila )
დილაადრიან (dilaadrian )
შუადღე (schuadghe )
ნაშუადღევი (naschuadghewi )
საღამო (saghamo )
ღამე (ghame )
შუა ღამე (schua ghame )
auf die Frage „wann?“; „როდის?“ (rodis?)
morgens
frühmorgens
mittags
nachmittags
abends
nachts
mitternachts
auf Georgisch
დილით (dilit )
დილაადრიან (dilaadrian )
შუადღით (schuadghit )
ნაშუადღევს (naschuadghewß )
საღამოს, საღამოთი (saghamos , saghamoti )
ღამით (ghamit )
შუაღამეზე, შუაღამით (schuaghamese , schuaghamit )
Das Wort Wochentage im Georgischen (kein Kompositum ) Wortverbindung wortwörtlich „Tage der Woche“
Wortbildung und Morphologische Beschreibung der Wochentage
auf Deutsch
Duden-Transkription
auf Georgisch
1. (der) Tag, -es, -en
dghe, dghiß(a), dgheebi დღე, დღის, დღეები
2. (die) Woche, -, -n
kwira, kwiriß(a), kwirebi კვირა, კვირის, კვირები
3. (der) Wochentag, -es, -e
kwiriß dhe, kwiriß dghiß(a), kwiriß dgheebi კვირის დღე, კვირის დღის, კვირის დღეები
Mit „kwira“ (კვირა) bezeichnet man im heutigen Georgischen sowohl die Wörter „Sonntag“ und „die (ganze) Woche“. Im Altgeorgischen hat man für die Bezeichnung der 7 Tage einer Woche das Wort „mßgepßi“ (მსგეფსი) benutzt.
Wochentage (კვირის დღეები)
auf Deutsch
Duden-Transkription
auf Georgisch (Ab 4. Jhr.)
auf Altgeorgisch
Duden-Transkription u. Deutung
Montag
orschabati ორშაბათი
მთვარისა
mtwarißa (Tag des Mondes)
Dienstag
samschabati სამშაბათი
არიასი
ariaßi oder marßißa (nach Mars)
Mittwoch
otchschabati ოთხშაბათი
ერმესისა
ermißa oder hermeßißa (nach Hermes)
Donnerstag
chutschabati ხუთშაბათი
აფროდიტისა
aproditißa (nach Aphrodite) oder venußißa (nach Venus)
Freitag
paraskewi პარასკევი
დიოსისა
dioßißa (nach Dionynos) od. iupoterißa (nach Jupiter)
Samstag
schabati შაბათი
კრონოსისა
kronoßißa (nach Kronos)
Sonntag
kwira კვირა
მზისა
msißa (Tag der Sonne)
Das Wochenende wird im Georgischen mit einem Kompositum reduplizierter Art schabat-kwira (შაბათ-კვირა wörtlich Samstag-Sonntag ) gebildet.
Verteilung im Zeitraum
Sprache
Wochentag
Wann?
Wie oft ? (Frage nach Permanenz)
auf Deutsch
(der) Montag
am Montagmontags
auf Georgisch
ორშაბათი (orschabati )
ორშაბათს (orschabatß )
ორშაბათობით (orschabatobit )
auf Deutsch
(der) Dienstag
am Dienstagdienstags
auf Georgisch
სამშაბათი (ßamschabati )
სამშაბათს (ßamschabatß )
სამშაბათობით (ßamschabatobit )
auf Deutsch
(der) Mittwoch
am Mittwochmittwochs
auf Georgisch
ოთხშაბათი (otchschabati )
ოთხშაბათს (otchschabatß )
ოთხშაბათობით (otchschabatobit )
auf Deutsch
(der) Donnerstag
am Donnerstagdonnerstags
auf Georgisch
ხუთშაბათი (chutschabati )
ხუთშაბათს (chutschabatß )
ხუთშაბათობით (chutschabatobit )
auf Deutsch
(der) Freitag
am Freitagfreitags
auf Georgisch
პარასკევი (paraßkewi )
პარასკევს (paraßkewß )
პარასკევობით (paraßkewobit )
auf Deutsch
(der) Samstag
am Samstagsamstags
auf Georgisch
შაბათი (schabati )
შაბათს (schabatß )
შაბათობით (schabatobit )
auf Deutsch
(der) Sonntag
am Sonntagsonntags
auf Georgisch
კვირა (kwira )
კვირას (kwiraß )
კვირაობით (kwiraobit )
(der) Monat, -es, -e (თვე, თვის(ა), თვეები)
auf Deutsch
Duden-Transkription
auf Georgisch
auf Altgeorgisch
Duden-Transkription
1. (der) Januar
ianwari იანვარი
აპნისი
apnißi
2. (der) Februar
theberwali თებერვალი
სურწყუნისი
ßurzqunißi
3. (der) März
marti მარტი
მირკანი
mirkani
4. (der) April
aprili აპრილი
იგრიკა
igrika
5. (der) Mai
maißi მაისი
ვარდობისთვე
wardobißtwe
6. (der) Juni
iwnißi ივნისი
მკათათვე
mkatatwe
7. (der) Juli
iwlißi ივლისი
თიბათვე
tibatwe
8. (der) August
agwißto აგვისტო
მარიამობისთვე
mariamobistwe
9. (der) September
ßektemberi სექტემბერი
ენკენისთვე
enkenißtwe
10. (der) Oktober
oktomberi ოქტომბერი
ღვინობისთვე
ghwinobißtwe
11. (der) November
noemberi ნოემბერი
გიორგობისთვე
giorgobißtwe
12. (der) Dezember
dekemberi დეკემბერი
ქრისტეშობისთვე oder ტირისდენი
krißteschobißtwe oder tirisdeni
auf Deutsch
auf Georgisch
Duden-Transkription
auf Georgisch
Duden-Transkription
auf Deutsch
im Januarიანვარში
ianwarschi 1, 2 და 3 იანვარს
pirwel, or da ßam ianwarß
am 1., 2. und 3. Januar
im Februarთებერვალში
theberwalschi 4, 5 და 6 თებერვალს
otch, chut da ekwß teberwalß
am 4., 5. und 6. Februar
im Märzმარტში
martschi 7, 8 და 9 მარტს
schwid, rwa da zchra martß
am 7., 8. und 9. März
im Aprilაპრილში
aprilschi 10, 11 და 12 აპრილს
at, tertmet da tormet aprilß
am 10., 11. und 12. April
im Maiმაისში
maißschi 13, 14 და 15 მაისს
zamet, totchmet da tchutmet maißß
am 13., 14. und 15. Mai
im Juniივნისში
iwnißschi 16, 17 და 18 ივნისს
tekwßmet, tschwidmet da twramet iwnißß
am 16., 17. und 18. Juni
im Juliივლისში
iwlißschi 19, 20 და 21 ივლისს
zchramet, oz da ozdaert iwlißß
am 19., 20. und 21. Juli
im Augustაგვისტოში
agwißtoschi 22, 23 და 24 აგვისტოს
ozdaor, ozdaßam da ozdaotch agwißtoß
am 22., 23. und 24. August
im Septemberსექტემბერში
ßektemberschi 25, 26 და 27 სექტემბერს
ozdachut, ozdaekwß da ozdaschwid ßektemberß
am 25., 26. und 27. September
im Oktoberოქტომბერში
oktomberschi 28, 29 და 30 ოქტომბერს
ozdarwa, ozdazchra da ozdaat oktomberß
am 28., 29. und 30. Oktober
im Novemberნოემბერში
noemberschi 31 ნოემბერს
ozdatertmet noemberß
am 31. November
im Dezemberდეკემბერში
dekemberschi 1 და 2 დეკემბერს
pirwel da or dekemberß
am 1. und 2. Dezember
Vier Jahreszeiten
auf Deutsch
auf Georgisch
Duden-Transkription
Wann?
Duden-Transkription
auf Deutsch
1. (der) Frühling
გაზაფხული
gasapchuli გაზაფხულზე
gasapchulse
im Frühling
2. (der) Sommer
ზაფხული
sapchuli ზაფხულზე
sapchulse
im Sommer
3. (der) Herbst
შემოდგომა
schemodogoma შემოდგომაზე
schemodgomase
im Herbst
4. (der) Winter
ზამთარი
samtari ზამთარში
samtarschi
im Winter
Verteilung im Zeitraum
Sprache
Jahreszeit
Wann? (Frage nach Kontinuität)
Wie oft ? (Frage nach Permanenz)
auf Deutsch
(der) Frühling
jeden Frühlingfrühlings
auf Georgisch
გაზაფხული
ყოველ გაზაფხულზე (qowel gasapchulse )გაზაფხულობით (gasapchulobit )
auf Deutsch
(der) Sommer
jeden Sommersommers
auf Georgisch
ზაფხული
ყოველ ზაფხულზე (qowel sapchulse )ზაფხულობით (sapchulobit )
auf Deutsch
(der) Herbst
jeden Herbstherbsts
auf Georgisch
შემოდგომა
ყოველ შემოდგომაზე (qowel schemodgomase )შემოდგომობით (schemodgomobit )
auf Deutsch
(der) Winter
jeden Winterwinters
auf Georgisch
ზამთარი (samtari)
ყოველ ზამთარში (qowel samtarschi )ზამთრობით (sam(-)trobit )
Lexikalische Einteilung der Jahre
dieses Jahr
letztes Jahr
vorletztes Jahr
vorvorletztes Jahr
nächstes Jahr
übernächstes Jahr
წელს
შარშან
შარშანწინ
შარშანწინის წინ
გაისად
გარამეისად (Dialekt. Präg.)
zelß scharschan scharschanzin scharschanziniß zin gaißad garameißad
Lexikalische und morphologische Einteilung in Vergangenheit
von diesem Jahr
vom letzten Jahr
vom vorletzten Jahr
vom vorvorletzten Jahr
წლევანდელი
შარშანდელი
შარშანწინდელი
შარშანწინისწინდელი
zlewandeli scharschandeli scharschanzindeli scharschanzinißzindeli
Lexikalische und morphologische Einteilung in Zukunft
von diesem Jahr
vom nächsten Jahr
vom übernächsten Jahr
წლევანდელი
გაისამდელი
გარამეისამდელი
zlewandeli gaißamdeli garameißamdeli (Dialekt. Präg.)
Das Georgische hat im Laufe seiner Geschichte 40 Prozent der Lehnwörter aus dem Altgriechischen , Lateinischen , Französischen , Deutschen , Persischen , Arabischen , Armenischen , Russischen und (in den letzten Jahren) Englischen übernommen.
Entlehnter Wortschatz im Georgischen
Sprache od. Gruppe der Sprachen
Prozentual
Kartwelischer Wortschatz60 %
International 15 %
Griechisch
7 %
Persisch / Türkisch / Arabisch
7 %
Armenisch
3,6 %
Russisch
3,6 %
Wortschatz anderer Sprachen
8 %
Die Entlehnungen stehen meistens zur Verfügung als Synonyme . zum Beispiel;
'Zug' und 'Gefolge' im Georgischen
Georgisch
Duden-Transkription
Deutsche Bedeutung
სვლა
ßwla (das) Ziehen, (der) Zug
საზეიმო სვლა
ßase imo ßwla Feierzug
სამგლოვიარო სვლა
ßamglowi aro ßwla Trauergefolge, Trauergeleit
საპროტესტო სვლა
ßapro teßto ßwla Protestzug
ამალა (Lehnwort )
amala (arab. )Gefolge, Begleitung einer hochgestellten Persönlichkeit
პროცესია (Lehnwort )
prozeßia (lat .Trauerzug
Deutsche Entlehnungen im Georgischen (oft über das Russische entnommen)
Wortformen auf Georgisch
Duden-Transkription
Wortbedeutungen auf Deutsch
აბზაცი
(absazi )
Absatz
აისბერგი
(aißbergi )
Eisberg
ალპინისტი
(alpinisti )
Alpinist
ანშლუსი
(anschlußi )
Anschluss
ბანკნოტი
(banknoti )
Banknote
ბიუსტჰალტერი
(biußthalteri )
Büstenhalter
ბლიცკრიგი
(blizkrigi )
Blitzkrieg
ბოცმანი
(bozmani )
Bootsmann
ბუნკერი
(bunkeri )
Bunker
ბუტერბროდი
(buterbrodi )
Butterbrot
ბუღალტერი
(bughalteri )
Buchhalter
გასტარბაიტერი
(gaßtarbaiteri )
Gastarbeiter
გასტროლი
(gaßtroli )
Gastspiel
ენდშპილი
(endschpili )
Endspiel
ვალტორნა
(waltorna )
Waldhorn
ვაგონი
(vagoni )
Waggon
ვუნდერკინდი
(wunderkindi )
Wunderkind
იუნკერი
(iunkeri )
Junker
კანცლერი
(kanzleri )
Kanzler
კაიუტა
(kaiuta )
Kajüte
კიტჩი
(kitschi )
Kitsch
კურორტი
(kurorti )
Kurort
კულტურტრეგერი
(kulturtregeri )
Kulturträger
ლაიტმოტივი
(laitmotiwi )
Leitmotiv
ლანდშაფტი
(landschapti )
Landschaft
ლოზუნგი
(losungi )
Losung
მასშტაბი
(maßschtabi )
Maßstab
მატროსი
(matroßi )
Matrose
პუტჩი
(putschi )
Putsch
რუკზაკი
(ruksaki )
Rucksack
ტორფი
(torpi )
Torf
ფლეიტა
(pleita )
Flöte
ფილტრი
(piltri )
Filter
ფოიერვერკი
(poierwerki )
Feuerwerk
შპრიცი
(schprizi )
Spritze
შტრიხი
(schtrichi )
Strich
შტურმი
(schturmi )
Sturm
შლაგბაუმი
(schlagbaumi )
Schlagbaum
შრიფტი
(schripti )
Schrift
ცაიტნოტი
(zaitnoti )
Zeitnot
ციფერბლატი
(ziperblati )
Zifferblatt
ცუგცვანგი
(zugzwangi )
Zugzwang
ჰალსტუხი
(halßtuchi )
Krawatte
Griechische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf Griechisch
Duden-Transkription
Wortbedeutungen auf Deutsch
აეროდინამიკა
(aerodinamika )
Aerodynamik
აგნოსტიციზმი
(agnoßtizismi )
Agnostizismus
აგონია
(agonia )
Agonie
აკადემია
(akademia )
Akademie
აკრიბია
(akribia )
Akribie
აკრობატიკა
(akrobatika )
Akrobatik
აკრონიმი
(akronimi )
Akronym
აკუსტიკა
(akußtika )
Akustik
ალეგორია
(alegoria )
Allegorie
ამფიბია
(ampibia )
Amphibium
ანემია
(anemia )
Anämie
ანესთეზია
(aneßtesia )
Anästhesie
ანაქრონიზმი
(anakronismi )
Anachronismus
ანაგრამა
(anagrama )
Anagramm
ანალოგია
(analogia )
Analogie
ანალიზი
(analisi )
Analyse
ანარქია
(anarkia )
Anarchie
ანატომია
(anatomia )
Anatomie
ანეკდოტი
(anekdoti )
Anekdote
ანოდი
(anodi )
Anode
ანომალია
(anomalia )
Anomalie
ანორექსია
(anorekßia )
Anorexie
ანტაგონისტი
(antagonißti )
Antagonist
ანტარქტიდა
(antarktida )
Antarktis
ანთოლოგია
(antologia )
Anthologie
ანთროპოლოგია
(antropologia )
Anthropologie
ანტიქრისტე
(antikrißte )
Antichrist
ანტიპათია
(antipatia )
Antipathie
ანტონიმი
(antonimi )
Antonym
აორტა
(aorta )
Aorta
აპათია
(apatia )
Apathie
აფორიზმი
(aporismi )
Aphorismus
აპლაზია
(aplasia )
Aplasie
აპოდიქტური
(apodikturi )
Apodiktisch
აპოკალიფსი
(apokalipßi )
Apokalypse
აპოკრიფი
(apokripi )
Apokryphen
აპოლოგია
(apologia )
Apologie
აპორია
(aporia )
Aporie
აპოსტაზია
(apoßtasia )
Apostasie
აპოსტროფი
(apoßtropi )
Apostroph
აფთიაქი
(aptiaki )
Apotheke
აფსისი
(apßißi )
Apsis
არაქნოფობია
(araknopobia )
Arachnophobie
არქეოლოგია
(arkeologia )
Archäologie
არქიტექტურა
(arkitektura )
Architektur
არქივი
(arkivi )
Archiv
არისტოკრატია
(arißtokratia )
Aristokratie
აზბესტი
(asbeßti )
Asbest
ასკეზი
(aßkesi )
Askese
ასფალტი
(aßpalti )
Asphalt
ასტიგმატიზმი
(aßtigmatismi )
Astigmatismus
ასტროლოგია
(aßtrologia )
Astrologie
ასტრონავტი
(aßtronawti )
Astronaut
ასტრონომია
(aßtronomia )
Astronomie
ასიმეტრია
(aßimetria )
Asymmetrie
ათეიზმი
(ateismi )
Atheismus
ათლეტი
(atleti )
Athlet
ატლასი
(atlaßi )
Atlas
ატმოსფერო
(atmoßpero )
Atmosphäre
ატომი
(atomi )
Atom
ავტარქია
(awtarkia )
Autarkie
აუტიზმი
(autismi )
Autismus
ავტო
(awto )
Auto
ავტობიოგრაფია
(awtobiograpia )
Autobiographie
ავტოქტონური
(awtoktonuri )
Autochthon
ავტოდიდაქტი
(awtodidakti )
Autodidakt
ავტოგნოზია
(awtognosia )
Autognosie
ავტოკრატი
(awtokratia )
Autokrat
ავტომატი
(awtomati )
Automat
ავტომატიზმი
(awtomatismi )
Automatismus
აუტოფსია
(autopsia )
Autopsie
აქსიომა
(akßioma )
Axiom
ბაქტერია
(baqteria )
Bakterie
ბალისტიკა
(balißtika )
Ballistik
ბარი
(bari )
Bar
ბარბაროსი
(barbaroßi )
Barbar
ბარიტონი
(baritoni )
Bariton
ბარომეტრი
(barometri )
Barometer
ბაზილიკა
(basilika )
Basilika
ბაზისი
(basißi )
Basis
ბიბლია
(biblia )
Bibel
ბიბლიოთეკა
(biblioteka )
Bibliothek
ბიოგრაფია
(biograpia )
Biographie
ბიოლოგია
(biologia )
Biologie
ბიოტოპი
(biotopi )
Biotop
ბოტანიკა
(botanika )
Botanik
ბრონქული სისტემა
(bronkuli ßißtema )
Bronchialsystem
ბრონქიტი
(bronkiti )
Bronchitis
დემონი
(demoni )
Dämon
დეკა
(deka )
Deka
დეკადა
(dekada )
Dekade
დელტა
(delta )
Delta
დემაგოგია
(demagogia )
Demagogie
დემოკრატია
(demokratia )
Demokratie
დემოსკოპია
(demoßkopia )
Demoskopie
დერმატოლოგია
(dermatologia )
Dermatologie
დესპოტი
(despoti )
Despot
დიაბეტი
(diabeti )
Diabetes
დიადოქი
(diadoki )
Diadoche
დიეტა
(dieta )
Diät
დიაგნოზი
(diagnosi )
Diagnose
დიაგონალი
(diagonali )
Diagonale
დიაკონი
(diakoni )
Diakon
დიალექტი
(dialekti )
Dialekt
დიალექტიკა
(dialektika )
Dialektik
დიალოგი
(dialogi )
Dialog
დიაფრაგმა
(diapragma )
Diaphragma
დიარია
(diaria )
Diarrhoea
დიასპორა
(diaßpora )
Diaspora
დიდაქტიკა
(didaktika )
Didaktik
დილემა
(dilema )
Dilemma
დინოზავრი
(dinosavri )
Dinosaurier
დიოდი
(diodi )
Diode
დიოპტრია
(dioptria )
Dioptrie
დიფტონგი
(diptongi )
Diphthong
დიპტიქი
(diptiki )
Diptychon
დისკოთეკა
(dißkoteka )
Diskothek
დისკოგრაფია
(dißkograpia )
Diskografie
დისკო
(dißko )
Diskus
დოგმა
(dogma )
Dogma
დრამა
(drama )
Drama
დინამიკი
(dinamika )
Dynamik
დინამიტი
(dinamiti )
Dynamit
დინამო
(dinamo )
Dynamo
დინასტია
(dinaßtia )
Dynastie
დისგრაფია
(dißgrapia )
Dysgraphie
დისლექსია
(dißlekßia )
Dyslexie
დისმორფია
(dißmorpia )
Dysmorphie
ეგოისტი
(egoißti )
Egoist
ეკლესია
(ekleßia )
Ekklesia
ეკოლოგია
(ekologia )
Ökologie
ეკონომია
(ekonomia )
Ökonomie
ელექტროობა
(elektrooba )
Eklektizismus
ეკლიფსი
(eklipßi )
Eklipse
ექსტაზი
(ekßtasi )
Ekstase
ელექტრონი
(elektroni )
Elektron
ელიპსი
(elipßi )
Ellipse
ემპათია
(empatia )
Empathie
ემპირიკა
(empirika )
Empirik
ენდემია
(endemia )
Endemie
ენერგია
(energia )
Energie
ენიგმა
(enigma )
Enigma
ფილანთროპი
(pilantropia )
Philanthrop
ფილოსოფია
(piloßopoßi )
Philosophie
ფლეგმატიკოსი
(plegmatikoßi )
Phlegmatiker
ფობია
(pobia )
Phobie
ფონეტიკა
(ponetika )
Phonetik
ფოტონი
(potoni )
Photon
ფოტოსინთეზი
(potoßintesi )
Photosynthese
ფოტოგრაფია
(potograpia )
Fotografie
ფრაზა
(prasa )
Phrase
ფიზიკა
(pisika )
Physik
ფიზიოგნომია
(pisiognomia )
Physiognomie
ფსალმუნი
(pßalmuni )
Psalm
ფსევდონიმი
(pßewdonimi )
Pseudonym
ფსიქიატრია
(pßikiatria )
Psychiatrie
ფსიქოლოგია
(pßikologia )
Psychologie
ფსიქოსომატიკა
(pßikoßomatika )
Psychosomatik
ქამელეონი
(kameleoni )
Chamäleon
ქაოსი
(kaoßi )
Chaos
ქარიზმა
(karisma )
Charisma
ქიმია
(kimia )
Chemie
ქირურგია
(kirurgia )
Chirurgie
ქლოროფილი
(kloropili )
Chlorophyll
ქოლერიკი
(koleriki )
Choleriker
ქრისტე
(krißte )
Christus
ქრომატოგრაფია
(kromatograpia )
Chromatographie
ქრომოსომა
(kromoßoma )
Chromosom
ქრონოგრაფი
(kronograpia )
Chronograph
ქრონოლოგია
(kronologia )
Chronologie
ქრონომეტრი
(kronometri )
Chronometer
ქსენოფობია
(kßenopobia )
Xenophobie
ქსეროგრაფია
(kßerograpia )
Xerographie
ქსილოფონი
(kßiloponi )
Xylophon
ციკლონი
(zikloni )
Zyklon
ციკლი
(zikli )
Zyklus
ცილინდრი
(zilindri )
Zylinder
ცინიკური
(zinikuri )
zynisch
ჰაგიოგრაფია
(hagiograpia )
Hagiographie
ჰემატომა
(hematoma )
Hämatom
ჰარმონია
(harmonia )
Harmonie
ჰედონიზმი
(hedonismi )
Hedonismus
ჰემისფერო
(hemißpero )
Hemisphäre
ჰერმენევტიკა
(hermenewtika )
Hermeneutik
ჰეროიკული
(heroikuli )
heroisch
ჰოლოგრაფია
(holograpia )
Holografie
ჰორიზონტი
(horisonti )
Horizont
ჰორმონი
(hormoni )
Hormon
ჰოროსკოპი
(horoßkopi )
Horoskop
ჰიბრიდი
(hibridi )
hybrid
ჰიდრანტი
(hidranti )
Hydrant
ჰიდროლოგია
(hidrologia )
Hydrologie
ჰიგიენა
(higiena )
Hygiene
ჰიმნოგრაფია
(himnograpia )
Hymnographie
ჰიპნოზი
(hipnosi )
Hypnose
ჰიპნოთერაპია
(hipnoterapia )
Hypnotherapie
ჰიპოთეკა
(hipoteka )
Hypothek
ჰიპოთეზა
(hipotesa )
Hypothese
(auch s.g. neulateinische Wortbildungen)
Lateinische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf Latein
Duden-Transkription
Wortbedeutungen auf Deutsch
ალიბი
(alibi )
Alibi
ელემენტი
(elementi )
Element
გლობუსი
(globußi )
Globus
ინკოგნიტო
(inkognito )
Inkognito
ლიბიდო
(libido )
Libido
მაქსიმუმი
(maksimumi )
Maximum
მინიმუმი
(minimumi )
Minimum
რეფერატი
(reperati )
Referat
ფიქცია
(pikzia )
Fiktion
ფუნქცია
(punkzia )
Funktion
ულტიმატუმი
(ultimatumi )
Ultimatum
ორატორი
(oratori )
Redner
კამერა
(kamera )
Camera
კამპუსი
(kampusi )
Campus
კომბინაცია
(kombinazia )
Kombination
რეცეფცია
(rezepzia )
Rezeption
კონცეფცია
(konzepzia )
Konzeption
ფედერაცია
(pederazia )
Föderation
კონფიგურაცია
(konfigurazia )
Konfiguration
ექსტრემისტი
(ekstremisti )
Extremist
ტერორისტი
(teroristi )
Terrorist
ფოკუსი
(pokußi )
Focus
გენიოსი
(gemioßi )
Genius
პროცესია
(prozeßia )
(das) Trauergeleit, (das) Trauergefolge, (der) Trauerzug.
Französische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf Georgisch
Transkription entlehnter Wörter
Wortbedeutungen auf Französisch
აპერიტივი
(aperitiwi )
l’apéritif
აბონემენტი
(abonementi )
abonnement
ავანსცენა
(awanßzena )
avant-scène
ამპლუა
(amplua )
emploi
არტილერია
(artileria )
artillerie
ბალეტი
(baleti )
ballet
ბილიარდი
(biliardi )
billard
ბულიონი
(bulioni )
bouillon
ბორდელი
(bordeli )
un bordel
დირექტორი
(direktori )
le directeur
დირიჟორი
(dirishori )
le dirigeur
დევიზი
(dewisi )
la devise
დეჟავიუ
(deshawiu )
déjà vu
ვარიეტე
(wariete )
varieté (Theater)
ვერნისაჟი
(vernißashi )
vernissage
ვესტიბიული
(weßtibiuli )
vestibule
ვიზაჟისტი
(wisashisti )
visagist
ვიზიტი
(wisiti )
visite
ვულგარული
(wulgaruli )
vulgaire
დელიკატური
(delikaturi )
delicat
კაბარე
(kabare )
cabarett
კალორია
(kaloria )
une calorie
კუპონი
(kuponi )
coupon
მუშკეტერი
(mushketeri )
un mousquet, un mousquetaire
მენუეტი
(menueti )
menuett
მენიუ
(meniu )
le menu
მასკარადი
(maßkaradi )
maskerade
ომლეტი
(omleti )
omelett
ოტ კუტიური
(otkuturi )
La haute couture
პა
(pa )
pas (Theater)
პილოტაჟი
(pilotashi )
le pilotage
ჟურნალი
(shurnali )
journal
რაგუ
(ragu )
ragout
რეზიუმე
(resiume )
un résumé
საბოტაჟი
(ßabotashi )
sabotage
სუფლიორი
(ßupliori )
un souffleur
ტაბლო
(tablo )
tableau
ტუალეტი
(tualeti )
toilette
ფურშეტი
(pursheti )
la fourchette
შანსი
(shanßi )
une chance
შანსონი
(shanßoni )
chanson
Arabische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf Georgisch
Duden-Transkription
Wortbedeutungen auf Deutsch
ამალა
(amala )
(das) Gefolge (Begleitung einer hochgestellten Persönl.)
ბაითი
(baiti )
(die) Hütte. (Jargon
ბალღამი
(balghami )
(der) Eiterherd
ბურჯი
(burdshi )
(die) Säule
დოვლათი
(dowlati )
(der) Reichtum eines Landes; (die) Wohlhabenheit einer Pers.
მუხანათი
(muchanati )
brutal
ზარალი
(sarali )
(der) Schaden (Beschädigung od. eines Defektes)
ფიქრი
(pikri )
nachdenken, zaudern
ზიანი
(siani )
(der) Schaden (Gesundheitl. Beeinträchtigung)
საღი
(ßaghi )
gesund, heil
სევდა
(ßevda )
(die) Trübsal
სიფათი
(sipati )
Jargon
ყალბი
(qalbi )
falsch
ხაზინა
(chasina )
(das) Budget
ხალასი
(chalaßi )
echt, rein
ხალისი
(chalißi )
(das) Vergnügen
ხალხი
(chalchi )
(das) Volk, (die) Leute
ხათრი
(chatri )
(der) Respekt
ხარჯი
(chardshi )
(die) Unkosten
ჯიბრი
(dshabri )
(die) Rache, (der) Zwist.
(Entlehnungen hauptsächlich aus dem Persischen , entlehnt in verschiedenen Zeitabschnitten)
Iranische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf Georgisch
Duden-Transkription
Wortbedeutungen auf Deutsch
ალუბალი
(alubali )
(die) Kirsche
ბალი
(bali )
(die) Weichsel
ბალიში
(balischi )
(das) Kissen
ბოსტანი
(bostani )
(der) Gemüsegarten
დარდი
(dardi )
(der) Kummer, (das) Leid
დილეგი
(dilegi )
(der) Kerker
თუთა
(tuta )
(die) Maulbeere
ლობიო
(lobio )
(die) Bohne
მანქანა
(mankana )
(das) Auto
ნიადაგი
(niadagi )
(der) Boden
ოთახი
(otachi )
(das) Zimmer
სასტიკი
(ßaßtiki )
brutal
ტანი
(tani )
(der) Körper
ფარდა
(parda )
(der) Vorhang
ფანდი
(pandi )
(der) Handgriff, (der) Kunstgriff
ქარხანა
(karchana )
(das) Werk
ქაღალდი
(kaghaldi )
(das) Papier
ჩირქი
(tschirki )
(der) Eiter
ჩანგალი
(tschangali )
(die) Gabel
ჩარხი
(tscharchi )
(die) Werkbank
ხანჯალი
(chandshali )
(der) Dolch
ხაზინადარი
(chasinadari ) arab .-pers . Bildung
(der) Zahlmeister, (der) Pfennigmeister, (die) Tresorier
ჯავრი
(dshavri )
(die) Sorge
Englische Entlehnungen im Georgischen
Wortformen auf georgisch
Duden-Transkription entlehnter Wortformen
Wortbedeutungen auf Englisch
აუტპუტი
(autputi )
output
აუტსაიდერი
(autsaideri )
outsider
აუტსორსინგი
(autßorßingi )
outsourcing
ბეიბისიტერი
(beibißiteri )
babysitter
ბესტსელერი
(beßtßeleri )
bestseller
ბ(ი)უჯეტი
(biudsheti )
Budget
ბიზნესი
(bisneßi )
business
ბრენდი
(brendi )
brand
ბულინგი
(bulingi )
bullying
ბროკერი
(brokeri )
broker
დააფდეითება
(daadeiteba )
update
დაკლიკვა
(daklikwa )
click
დალაიქება
(dalaikeba )
like
დათაგვა
(datagwa )
tag
დაფორვარდება
(daporwardeba )
forward
დაქენსელება
(dakenßeleba )
cancel
დედლაინი
(dedlaini )
deadline
დესტინაცია
(deßtinazia )
destination
დეიოფი
(deiopi )
day off
დეფოლტი
(depolti )
default
დილერი
(dileri )
dealer
დისემინაცია
(dißeminazia )
dissemination
დრაივი
(draivi )
drive
დუთიფრი
(dutipri )
duty free
ევალუაცია
(ewaluazia )
evaluation
ევიდენსი
(ewidenßi)
evidence
ემერჯენსი
(emerdshenßi )
emergency
ექშენ ფლენი
(ekshenpleni )
action plan
ვალიდურობა
(waliduroba )
validity
ვიქტიმიზაცია
(wiktimisazia )
victimisation
ვიქტიმბლეიმინგი
(wiktimbleimingi)
victim blaming
ვიქტიმშეიმინგი
(wiktimsheimingi )
victim shaming
თიმვორკი
(timworki )
teamwork
თოქშოუ
(tokshou )
talkshow
იმპიჩმენტი
(impitschmenti )
impeachment
იმპლემენტაცია
(implementazia )
implementation
ინვესტორი
(inwestori )
investor
ინპუტი
(inputi )
input
ინსპირაცია
(inßpirazia )
inspiration
კომიქსი
(komikßi )
comics
კოლაბორაცია
(kolaborazia )
collaboration
ლიზინგი
(lisingi )
leasing
ლუზერი
(luseri )
loser
მარკეტინგი
(marketingi )
marketing
მეინსტრიმი
(meinßtrimi )
mainstream
მენეჯმენტი
(menedshmenti )
management
მობინგი
(mobingi )
mobbing
ნოუტბუკი
(noubuki )
notebook
პენალტი
(penalti )
penalty
სამმიტი
(samiti )
summit
სტრიმინგი
(ßtrimingi )
streaming
ფიტნესი
(pitneßi )
fitness
ჯინსი
(dshinßi )
jeans
ჰენდაუტი
(hendauti )
handout
Die Georgische Sprache unterteilt sich in 18 regionale Dialekte , deren Grenzen den Grenzen historischer Regionen Georgiens entsprechen und die nach ihren Charakteristika in fünf Haupt-Dialektgruppen eingeteilt werden, und in einen Soziolekt :[ 1]
Regionale Verbreitung georgischer Dialekte: Imerchewisch Adscharisch Gurisch Imeretisch Letschchumisch Ratschisch Mes’chisch (Samzchisch) Dschawachisch Kartlisch Mochewisch Mtiuletisch-Gudamaq’risch Chewsurisch Tuschisch Pschawisch Tianetisch Kachetisch Ingiloisch Zentrale Dialekte
Kartlisch (georgisch ქართლური Kartluri ) in der Region Kartlien , der zahlreichste Dialekt (ohne die manchmal als „Oberkartlien“ bezeichneten Regionen Samzche-Dschawachetiens ),
Mes’chisch (georgisch მესხური Meschuri ) in der Region Meschetien, im Mittelalter und heute wieder alternativ auch Samzche genannt (Westteil der Großregion Samzche-Dschawachetien ),
Dschawachisch (georgisch ჯავახური Dschawachuri ) in der Region Dschawachetien (Ostteil der Großregion Samzche-Dschawachetien), Nordöstliche Gebirgsdialekte
Hauptverbreitungsgebiete Südkaukasischer (Kartwelischer) Sprachen , deren Sprecher in Georgien traditionell alle zur Ethnie der Georgier gezählt werden. Alle Dialekte und auch der Soziolekt Judäo-Georgisch sind untereinander mehrheitlich verständlich und nähern sich zunehmend dem hochsprachlichen Standard der georgischen Schriftsprache an. Demgegenüber sind die verwandten südkaukasischen (kartwelischen) Sprachen , die sanischen Sprachen Mingrelisch und Lasisch sowie das Swanische , mit dem Georgischen mehrheitlich nicht mehr verständlich und werden deshalb in der Kaukasiologie als separate Sprachen klassifiziert. Aufgrund der seit dem Frühmittelalter gemeinsamen Verwendung des Georgischen als georgisch-orthodoxe Kirchensprache (in Lasistan, im Nordosten der Türkei nur bis zur Islamisierung im 14.–17. Jahrhundert, in den anderen Gebieten bis heute), als Adels- und Schriftsprache werden die Sprecher dieser verwandten Sprachen in Georgien aber bis heute zu den ethnischen Georgiern gezählt.[ 3]
Ca. 70 % der georgischen Familiennamen wurden aus Patronymen gebildet, die auf -dse (geschrieben: -ძე) (altgeorgisch „Sohn“) endeten, oder auf -schwili (geschrieben: -შვილი) („Kind“).
Viele georgische Familiennamen können anhand ihrer Endungen sprachlich-dialektal bestimmten Regionen des Landes zugeordnet werden, aus denen sie ursprünglich stammen.
-dse (-ძე, patronymisch gebildet): meistens westgeorgische und zentralgeorgische (kartlische) Familiennamen, zum Beispiel Schewardnadse , Gamqrelidse , Tschawtschawadse -schwili (-შვილი, patronymisch gebildet): meistens ostgeorgische und kartlische Familiennamen, von einigen Ausnahmen aus Westgeorgien abgesehen, zum Beispiel Saakaschwili , Surabischwili , Dschughaschwili -eli (-ელი, toponymisch gebildet), wie -schwili vorwiegend aus Ost-, seltener aus Westgeorgien, zum Beispiel Zereteli -ia (-ია), -awa (-ავა) oder -ua (-უა): mingrelische Familiennamen, zum Beispiel Gamsachurdia , Beria , Sigua , Melua , Eliawa -(i)ani (-(ი)ანი, patronymisch): ursprünglich swanische Familiennamen, aber schon seit dem Spätmittelalter, Frühneuzeit auch auf benachbarte nordwestgeorgische Gebirgsregionen ausgebreitet, zum Beispiel Gelowani , Dadeschkeliani , Dadiani -uri (-ური), -uli (-ული): chewsurische Familiennamen und aus benachbarten nordostgeorgischen Bergregionen, zum Beispiel Swiadauri -schi (-ში): lasische Familiennamen (in der Türkei seit dem türkischen Familiennamensgesetz nicht mehr erhalten, nur noch in Georgien), zum Beispiel Chalwaschi Marine Bokhashvili: Einführung in die georgische Schrift. Buske, Hamburg 2007, ISBN 978-3-87548-433-5 .
Lia Abuladze, Andreas Ludden: Lehrbuch der georgischen Sprache. 2., überarbeitete Auflage. Buske, Hamburg 2011, ISBN 978-3-87548-620-9 (inklusive Audio-CD).
Marcello Cherchi: Georgian . LINCOM Europa, München / Newcastle 1999, ISBN 3-89586-119-7 .
Farshid Delshad : Georgica et Irano-Semitica, Studies on Iranian and Semitic Loanwords in Classical Georgian, Philological Approaches towards Historical-Comparative Linguistics. Deutscher Wissenschafts-Verlag, Baden-Baden 2009.Steffi Chotiwari-Jünger, Damana Melikischwili, Lia Wittek: Georgische Verbtabellen. Buske, Hamburg 2010, ISBN 978-3-87548-510-3 .
Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft . aus dem Russischen von Jost Gippert. Buske, Hamburg 1994, ISBN 3-87548-060-0 .
Michael Jelden : Deutsch-Georgisches Wörterbuch . Buske, Hamburg 2001, ISBN 3-87548-234-4 .Yolanda Marchev: Deutsch-georgisches Wörterbuch . Kaukasus-Verlag, Freudenstadt 1999.
Heinz Fähnrich : Kurze Grammatik der georgischen Sprache. 3. Auflage. Langenscheidt u. Verlag Enzyklopädie, Leipzig u. a. 1993.Heinz Fähnrich: Kartwelische Wortschatzstudien . Friedrich-Schiller-Universität , Jena 2002, ISBN 3-9808569-1-7 .
Heinz Fähnrich: Linguistische Termini Georgisch-Deutsch . Shaker Verlag, Aachen 2003, ISBN 3-8322-7231-3 .
Heinz Fähnrich: Die ältesten georgischen Inschriften. Brill, Leiden 2013, ISBN 978-90-04-24921-9 .
Kita Tschenkéli: Einführung in die georgische Sprache . Band 1: Theoretischer Teil. Band 2: Praktischer Teil . Amirani, Zürich 1958, ISBN 3-85521-001-2 .
Kita Tschenkéli: Georgisch-deutsches Wörterbuch. 3 Bände. Zürich 1965–1974. (Neuauflage: 2007, ISBN 978-3-85521-002-2 )
Lia Abuladze, Andreas Ludden: Grundwortschatz Georgisch . Buske, Hamburg 2011, ISBN 978-3-87548-550-9 .
↑ Kevin Tuite: The geography of Georgian q´e. S. 5–6. Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft. Hamburg 1994, S. 90.↑ Zur Lokalisierung, vgl. diese ethnische Karte des Iran von Dr. M. Izady (Columbia University) : eingezeichnet südlich von Arak , ostnordöstlich von Isfahan als „Georgians & Armenians“.
↑ Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft. Hamburg 1994, S. 88–94.
Wikipedia-Schwesterprojekte in georgischer Sprache
Georgien,
Armenien,
Aserbaidschan,
Griechenland,
Iran,
Russland,
Türkei
